Utrecht: 900 jaar stadsrechten

Vanaf 2 juni is het feest in de stad Utrecht; op die datum is het namelijk precies 900 jaar geleden dat de stadsrechten werden verleend. Dit werd het begin van de bloei van Utrecht, dat uitgroeide tot de grootste en belangrijkste stad van de Noordelijke Nederlanden.

Geschiedenis
Het keizerrijk van Hendrik V strekte zich uit over een groot deel van Europa. De keizer en zijn gevolg trokken van het ene paleis naar het andere. In 1122 verbleef hij in zijn Utrechtse paleis Lofen. De uitvoerende macht in Utrecht was in handen van bisschop Godebald, die in die periode een conflict had met de inwoners. De keizer probeerde hierin te bemiddelen.

Kort na Pinksteren vielen soldaten van de bisschop de mannen van de keizer plotseling aan. Na  een felle strijd, met meerdere doden, wonnen de keizerlijke soldaten en werden de tegenstanders gevangen genomen.

Hetzelfde gebeurde met de bisschop, die werd beschuldigd van majesteitsschennis. Na bemiddeling door de aartsbisschop van Keulen werd de bisschop weer in vrijheid gesteld. Voorwaarde was, dat hij de Utrechters bepaalde rechten zou geven: toestemming voor de aanleg van een stadswal én instelling van een eigen bestuur en rechtbank.

Hendrik V liet de rechten vastleggen in twee oorkondes, die nog ieder jaar, op de ‘verjaardag’ getoond worden.

Bewaren
Zulke belangrijke stukken worden uiteraard zorgvuldig bewaard… zou je denken. Oorspronkelijk werden alle stedelijke oorkonden bewaard in een houten kist “sraets kiste’, in de Catharijnepoort bij het huidige Vredenburg. Later verhuisde het naar een houten kast in de Buurkerk, totdat de documenten in 1572 door de hertog van Alva in beslag werden genomen en meegenomen naar kasteel Vredenburg. Na veel omzwervingen werd één ervan in de 19^e eeuw teruggevonden in een mand(!) op de zolder van het stadhuis.

Tegenwoordig worden de originele oorkonden bewaard in de depots van het Utrechts Archief. Ongetwijfeld hebben ze hier een veilige plaats, met de perfecte omstandigheden.

Net zoals alle soorten documenten en dossiers veilig kunnen worden opgeslagen in het archiefdepot van View. Al zal dat niet vaak voor 900 jaar gewenst zijn